Eerste jaarhelft: uitstroom van 8,7% op Belgische arbeidsmarkt ten opzichte van 10% instroom 

In de eerste jaarhelft van dit jaar bleef de totale uitstroom van werknemers met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur stabiel in ons land. In totaal ging het om 8,7% op de Belgische arbeidsmarkt, ten opzichte van 8,6% in de eerste jaarhelft vorig jaar. Dat blijkt uit de halfjaarlijkse analyse van HR-dienstverlener Securex op basis van de gegevens van 8.254 bedrijven. Wel toont het onderzoek dat de onvrijwillige uitstroom gevoelig steeg met 9,15% (van 2,52% naar 2,75%). Die stijging is te wijten aan de toename in Vlaanderen, waar de onvrijwillige uitstroom steeg met 15,5% (van 2,19% naar 2,53%). In Brussel en Wallonië bleef de onvrijwillige uitstroom stabiel, zij het op een iets hoger percentage ten opzichte van Vlaanderen, van respectievelijk 3,26% en 3%. Positief: de totale instroom van het aantal arbeidscontracten van onbepaalde duur ligt in ons land nog steeds hoger dan de uitstroom. In de eerste jaarhelft ging het om 10% waarvan 69,2% voltijdse en 30,8% deeltijdse contracten. 

Stabiele totale uitstroom, maar stijging in onvrijwillig verloop 

De totale personeelsuitstroom in ons land bleef met 8,7% nagenoeg ongewijzigd tegenover de eerste jaarhelft van vorig jaar (8,6%). Dat blijkt uit de analyse van Securex, partner in ondernemerschap en tewerkstelling, van de algemene personeelsuitstroom bij contracten van onbepaalde duur tijdens de eerste jaarhelft van 2024. Hierbij worden de vrijwillige (op initiatief van de werknemer) en onvrijwillige uitstroom en het verlaten van de arbeidsmarkt door pensioen of overlijden samengenomen. 

Uit de cijfers blijkt wel dat de onvrijwillige uitstroom al enkele jaren op rij stijgt. In 2022 bedroeg de onvrijwillige uitstroom in de eerste jaarhelft 2,3%, in de eerste jaarhelft van 2023 was dat 2,52% en in de eerste jaarhelft van dit jaar 2,75%. Opvallend: wanneer de analyse per regio wordt gemaakt, blijkt dat de stijging in de eerste jaarhelft van dit jaar vooral te wijten is aan een sterke stijging in Vlaanderen. Daar steeg de onvrijwillige uitstroom met ongeveer 15,5% naar 2,53%. In Brussel en Wallonië blijft de onvrijwillige uitstroom stabiel, met respectievelijk 3,26% en 3%.  

Frank Vander Sijpe, Director HR Trends & Insights bij Securex: "Het zou te voortvarend zijn om op basis van deze halfjaarcijfers al conclusies te trekken voor het ganse jaar wat betreft deze evoluties. Maar we moeten natuurlijk ook niet blind zijn voor de economische context: er werd in de eerste jaarhelft een recordaantal faillissementen (3.365ⁱ) uitgesproken in Vlaanderen."

Instroom blijft hoger dan uitstroom: contracten van onbepaalde duur houden stand  

De instroom op de Belgische arbeidsmarkt ligt met 10% nog altijd boven het niveau van de uitstroom (8,7%). Wel blijkt uit de analyse van Securex dat het aandeel van deeltijdse contracten binnen de instroom hoger ligt in vergelijking met de voorbije jaren. In de eerste jaarhelft van 2020 ging het nog om 27,9%, ten opzichte van 30,8% in de eerste zes maanden van dit jaar. ​ 

Frank Vander Sijpe: "De toename van het aandeel deeltijdse contracten in de instroom kan te wijten zijn aan de vraag van bedrijven om flexibel te kunnen omgaan met marktevoluties, maar kan ook gedreven zijn door toegenomen vraag naar deeltijds werken bij werknemers met het werk-privé evenwicht in het achterhoofd."

Securex ziet daarnaast een lichte maar wel significante verschuiving in de verhouding voltijds-deeltijdse contracten. In de eerste jaarhelft van 2022 was het aandeel deeltijdse contracten 25,3%; in de eerste jaarhelft van 2024 ligt dat op 26,7%. ​ ​ 

Bouw en retailsector 

In totaal steeg het aantal faillissementen in Vlaanderen met meer dan vijf procent in de eerste jaarhelft, waarvan een groot aandeel in de bouwsector¹. Niet toevallig toont de analyse van Securex aan dat de uitstroom in de bouwsector gevoelig hoog ligt op 12,17%. Er is in de bouwsector in België zowel een hoge vrijwillige (6,7%) als onvrijwillige (4,16%) uitstroom. De instroom in de bouwsector ligt wel op hetzelfde niveau als de rest van de arbeidsmarkt. ​ 

Dezelfde vaststelling deed Securex in de retailsector. Daar was er sprake van een uitstroom van 14,4% - 7,86% vrijwillig en 5,63% onvrijwillig - ten opzichte van een instroom van 11,4%. 

_{i Statbel, Geraadpleegd op 30 augustus 2024, Aantal faillissementen voor België en gewesten, laatste 13 maanden} 

Over het onderzoek  

De steekproef voor deze studie bestaat uit 47.226 Belgische werknemers bij 8.254 werkgevers uit de privésectoren is gebaseerd op de gegevens van de Securex-klantenportefeuille, die ruim 290.000 werknemers telt. De gegevens werden herwerkt zodat ze representatief zijn voor de Belgische markt wat betreft geslacht, statuut, leeftijd, bedrijfsomvang, arbeidsregime en de regio waarin de werknemer tewerkgesteld is. ​ 

Voor dit specifiek onderzoek werden enkel werknemers met een onbepaalde duur contract opgenomen in de analyse. Let op: werknemers uit de publieke sector maken sowieso geen deel uit van de steekproef. Tot slot werden ondernemingen met meer dan 1.000 werknemers uit de steekproef gehouden. ​ 

Bij vrijwillig verloop neemt de werknemer zelf het initiatief om de overeenkomst te beëindigen. De volgende subtypes horen thuis in de categorie ‘vrijwillige stopzetting’: opzeg door de werknemer, eenzijdige wijziging van de overeenkomst door de werknemer en opzeg met wederzijds akkoord. We spreken van onvrijwillig verloop wanneer het initiatief bij de werkgever ligt. De volgende subtypes vallen binnen de categorie ‘onvrijwillige stopzetting’: Contractbreuk, opzeg door de werkgever, (medische) overmacht, faling, dringende reden en eenzijdige wijziging van de overeenkomst door de werkgever. Tot slot spreken wij bij pensioen en overlijden over het verlaten van de arbeidsmarkt.